Joanna Mirosława Goszczyńska, urodzona w 1948 roku w Puławach, to wybitna postać polskiej slawistyki. Jej wszechstronność obejmuje nie tylko pracę jako bohemistka i słowacystka, lecz także jako tłumaczka tekstów literackich i naukowych. W niezależnym obiegu literackim znana jest pod pseudonimem Adam Rajski, co świadczy o jej zaangażowaniu w różnorodne formy ekspresji twórczej.
Joanna Goszczyńska to również badaczka dziejów Janosika, co pokazuje jej zamiłowanie do zgłębiania historii i kultury Słowian. Jako profesor nauk humanistycznych, w latach 2008–2016 pełniła funkcję dyrektora Instytutu Slawistyki Zachodniej i Południowej na Uniwersytecie Warszawskim, dzieląc się swoim bogatym doświadczeniem z kolejnymi pokoleniami studentów.
Życiorys
Joanna Goszczyńska studiowała na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie zdobyła wykształcenie w zakresie filologii czesko-słowackiej. W 1983 roku obroniła pracę doktorską, która dotyczyła nowelistyki uznanego słowackiego prozaika Františka Švantnera, co zaowocowało pracą pod tytułem „Nowelistyka Františka Švantnera”. Rozwój jej kariery naukowej w 2001 roku przypieczętowało uzyskanie habilitacji, której tematem była książka „Mit Janosika w folklorze i literaturze słowackiej XIX wieku”. W 2010 roku otrzymała tytuł profesora nauk humanistycznych, specjalizując się w filologii słowiańskiej, folklorystyce słowiańskiej oraz historii literatur zachodniosłowiańskich.
Pani Joanna Goszczyńska jest uznawana za eksperta w dziedzinie literatury czeskiej i słowackiej, zwłaszcza z XIX oraz XX wieku, a także kontekstu kulturowego, który ją kształtował. Jej zainteresowania badawcze obejmują istotne zagadnienia związane z mitologią narodową oraz historią idei, a także szerokie pojęcie modernizmu. Dzięki tym badaniom wnosi ona znaczący wkład w rozwój polskiego i słowackiego dyskursu literackiego.
Należy do licznych organizacji naukowych, w tym: Komitetu Słowianoznawstwa PAN, Komisji Ibero-Slawistycznej przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów PAN, Rady Naukowej Instytutu Slawistyki PAN oraz Rady Programowej Forum Polsko-Czeskiego, gdzie pełni funkcję wiceprzewodniczącej. Dodatkowo jest członkinią CLEPUL (Centro de Literaturas de Expressao Portuguesa das Universidados de Lisboa), Komisji Oceniającej programu SASPRO przy Słowackiej Akademii Nauk oraz Stowarzyszenia Pisarzy. Joanna Goszczyńska pełni rolę przewodniczącej Komisji Rewizyjnej w Towarzystwie Naukowym Warszawskim.
W latach 2012–2015 była także częścią Komitetu Nauk o Kulturze PAN. Jej osiągnięcia obejmują również współpracę w redakcji prestiżowych czasopism, jak „Prace Filologiczne”, „Slovenská literatúra” oraz „Rak”. Posiada na swoim koncie wiele publikacji, zarówno w formie książek, jak i artykułów naukowych, co czyni ją wpływową postacią w swojej dziedzinie.
Obecnie pełni funkcję przewodniczącej Polsko-Słowackiej Komisji Nauk Humanistycznych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego RP oraz Ministerstwa Szkolnictwa RS. Dodatkowo sprawuje rolę redaktora naczelnego wspólnego polsko-słowackiego pisma „Kontakty”, co stanowi kolejny krok w jej zaangażowaniu na rzecz współpracy kulturalnej i naukowej między Polską a Słowacją.
Nagrody i odznaczenia
Joanna Goszczyńska ma na swoim koncie liczne wyróżnienia, które potwierdzają jej znaczące osiągnięcia oraz wkład w rozwój nauki i edukacji.
Oto najważniejsze nagrody i odznaczenia, które otrzymała:
- Złoty Krzyż Zasługi oraz Wielki Medal św. Gorazda, przyznawany przez Ministra Szkolnictwa Republiki Słowackiej,
- Międzynarodowa Nagroda przyznawana przez Radę Naukową Słowackiej Akademii Nauk w 2017 roku,
- Dyplom uznania Ministra Spraw Zagranicznych i Europejskich Republiki Słowackiej, przyznany w 2018 roku,
- Wielki Złoty Medal Uniwersytetu Komenskiego w Bratysławie, otrzymany w 2021 roku.
Wybrana twórczość
Joanna Goszczyńska jest autorką wielu interesujących dzieł literackich, które wzbogacają polską i czeską kulturę. Poniżej znajduje się lista jej najważniejszych publikacji:
- (przekład na język czeski) Temná tvář české literatury: Kolotoč moderny, Praha 2023,
- Mroczne oblicze czeskiej literatury, Warszawa 2021,
- Wielkie spory małego narodu, Warszawa 2015,
- Synowie Słowa. Myśl mesjanistyczna w literaturze słowackiej, Warszawa 2008,
- Sławni i zapomniani. Studia z literatury czeskiej i słowackiej, Warszawa 2004,
- (przekład na język słowacki) Mýtus o Jánošíkovi vo folklóre a slovenskej literatúre 19. storočia, przeł. B. Suwara, Bratislava 2003,
- Mit Janosika w folklorze i literaturze słowackiej XIX wieku, Warszawa 2001.
Przypisy
- Prof. J. Goszczyńska uhonorowana Międzynarodową Nagrodą SAV [online], slawistyka.uw.edu.pl [dostęp 01.03.2024 r.]
- Dyplom uznania Ministra Spraw Zagranicznych i Europejskich Republiki Słowackiej Miroslava Lajčáka dla prof. Joanny Goszczyńskiej [online], informacje.pan.pl/ [dostęp 01.03.2024 r.]
- Rektor Uniwersytetu Komeńskiego w Bratysławie Prof. JUDr Marek Števeček, Phd. nadał Wielki Złoty Medal prof. dr hab. Joannie Goszczyńskiej [online], ispan.edu.pl/ [dostęp 01.03.2024 r.]
- Wielki Medal św. Gorazda dla prof. dr hab. Joanny Goszczyńskiej [online], www.iszip.uw.edu.pl [dostęp 09.08.2016 r.]
- Strona Wydawnictwa Przedświt, działającego w drugim obiegu w latach 1982–1989, „Przedświt”, przedswit.org [dostęp 09.08.2016 r.]
- a b c d Joanna Mirosława Goszczyńska, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 10.08.2016 r.]
- prof. dr hab. Joanna Goszczyńska [online], slawistyka.uw.edu.pl [dostęp 08.08.2016 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Krystyna Warakomska | Zygmunt Pietruszczyński | Wanda Szemplińska-Stupnicka | Grzegorz Woźniakowski | Bronisława Szlakiewiczówna | Henryk Mitosek | Seweryn Gołębiowski | Andrzej Krzywicki (matematyk) | Halina Taborska | Jolanta Kotlińska | Witold Sienkiewicz (historyk) | Paweł Czarnecki | Jan Amborski | Stanisław Dobrowolski (nauczyciel) | Roman Grzybowski | Józef Wierusz-Kowalski | Kazimierz Wierzchowski | Andrzej Krupiński | Boris Arbuzow | Michał KowalOceń: Joanna Goszczyńska