Beata Szymańska, urodzona 29 stycznia 1938 roku w Puławach, to wybitna postać w świecie polskiej kultury. Zasłynęła jako historyk filozofii, który zgłębia tajniki myśli filozoficznej, a także jako utalentowana poetka i prozaiczka.
Jej prace oraz twórczość literacka przyczyniają się do wzbogacenia polskiej literatury i filozofii, świadcząc o jej niezwykłej pasji oraz zaangażowaniu w te dziedziny.
Życiorys
Beata Szymańska jest absolwentką VII Liceum Ogólnokształcącego w Krakowie. W 1960 roku zakończyła swoje studia polonistyczne, a cztery lata później uzyskała dyplom z filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1974 roku obroniła pracę doktorską z zakresu filozofii, a w 1988 roku uzyskała stopień doktora habilitowanego na podstawie rozprawy dotyczącej filozofii polskiego modernizmu.
Od 1964 roku Beata Szymańska pełniła funkcję pracownika naukowego w Instytucie Filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 1990–1993 zajmowała pozycję prodziekana Wydziału Filozoficznego. Przez długi czas kierowała Zakładem Filozofii Wschodu, a od 2000 roku była na czołowej pozycji w Zakładzie Filozofii Kultury. Na mocy postanowienia z 1998 roku, nadano jej tytuł profesora nauk humanistycznych.
W swojej pracy badawczej dokonała znaczących osiągnięć w obszarze filozofii Wschodu, wnosząc istotny wkład w rozwój tych badań na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Badania w zakresie filozofii Wschodu prowadzone w instytucie zyskały uznanie w kraju i za granicą dzięki wysiłkom emerytowanej prof. dr hab. Beaty Szymańskiej, dr hab. Marty Kudelskiej i ich koleżanek i kolegów.
Jak zauważa Miłowit Kuniński: „Filozofia w Uniwersytecie Jagiellońskim. Instytut Filozofii UJ.” (dostęp 2012-01-15).
W 2001 roku pod redakcją Beaty Szymańskiej ukazał się podręcznik poświęcony filozofii Wschodu. Obejmuje on szerokie spektrum zagadnień związanych z filozofią Indii, Chin, Tybetu oraz Japonii. Publikacja ta stała się nowatorską pozycją na polskim rynku wydawniczym.
Oprócz działalności naukowej, Beata Szymańska zasłynęła również jako pisarka; swoją karierę literacką rozpoczęła w 1961 roku, publikując teksty prasowe. Zajmuje się także tłumaczeniem dzieł literatury pięknej. W 2014 roku uzyskała nominację do Nagrody Poetyckiej im. K.I. Gałczyńskiego za tomik zatytułowany „Złota godzina”.
Jej mężem był Jerzy Aleksandrowicz.
Twórczość wybrana
Książki
W twórczości Beaty Szymańskiej można odkryć wiele cennych publikacji, które znacząco wpływają na myślenie o filozofii i literaturze. Do najważniejszych tytułów należą:
- sny o porządku,
- sztychy reńskie,
- trzciny,
- Immanuel Kant,
- poeta i nieznane,
- co to jest strukturalizm,
- wiersze,
- Berkeley znany i nieznany,
- przeżycia i uczucia jako wartości filozofii polskiego modernizmu,
- filozofia Wschodu, praca zbiorowa pod redakcją Beaty Szymańskiej, 2001.
- Beata Szymańska: buddyzm chan. W: Beata Szymańska: Filozofia Wschodu. Pod redakcją Beaty Szymańskiej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 261-267. ISBN 83-233-1487-X.
- Beata Szymańska: buddyzm w Japonii. W: Beata Szymańska: Filozofia Wschodu. Pod redakcją Beaty Szymańskiej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 269-283. ISBN 83-233-1487-X.
- słodkich snów Europo, 2005,
- chiński buddyzm chan, 2009.
Artykuły
W zakresie artykułów, autorka także wnosi wiele interesujących opracowań. Oto niektóre z nich:
- B. Szymańska. Buddyjska etyka współczucia i etyka „wspólodczuwania” Maxa Schelera. „Studia Filozoficzne”, s. 141-150, 1990. W-wa,
- B. Szymańska. Milczenie jako przedmiot wypowiedzi. „Przegląd Filozoficzny N.S.”. 7 (3). s. 79-88. W-wa.
Tłumaczenia
Warto również zwrócić uwagę na tłumaczenia, które dopełniają jej dorobek. Jednym z istotnych dzieł jest:
Daisetz T. Suzuki: Zen i kultura japońska. Tłum. Beata Szymańska, Piotr Mróz, Anna Zalewska. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009, s. 261-267. ISBN 978-83-233-2763-9.
Nagrody
Beata Szymańska, uznawana za jedną z bardziej wpływowych postaci w literaturze, zdobyła liczne nagrody, które potwierdzają jej talent oraz wkład w kulturę. Wśród zaszczytów, jakie otrzymała, warto wyróżnić:
- Nagroda Krakowska Książka Miesiąca za książkę Anioły mojej ulicy, przyznana w 2001 roku,
- Nagroda Miasta Krakowa w dziedzinie kultury i sztuki, którą otrzymała w 2018 roku.
Przypisy
- Laureaci 2009-1995 – Krakowska Książka Miesiąca [online] [dostęp 09.08.2023 r.]
- Orfeusz – Nagroda Poetycka im. K. I. Gałczyńskiego – nominowani. www.orfeusz-nagroda.pl. [dostęp 05.07.2015 r.]
- Nagrody Miasta Krakowa 2017. [dostęp 27.12.2021 r.]
- Prof. dr hab. Beata Szymańska-Aleksandrowicz, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 19.02.2011 r.]
- Beata Szymańska. Czasopismo filozoficzne „Nowa Krytyka”. [dostęp 19.02.2011 r.]
- Filozofia Wschodu. Pod redakcją Beaty Szymańskiej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001. ISBN 83-233-1487-X.
- Rok później ukazała się w druku antologia jako kontynuacja podręcznika: Filozofia Wschodu: Wybór tekstów. Pod redakcją Marty Kudelskiej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2002. ISBN 83-233-1487-X.
- a b c d e Who is who w Polsce. Encyklopedia biograficzna z życiorysami znanych Polek i Polaków, Hübners blaues Who is Who, Zug 2007 (dodatek CD).
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Zygmunt Wilczek | Jan Tomaszewski (geolog) | Michał Kowal | Boris Arbuzow | Andrzej Krupiński | Kazimierz Wierzchowski | Józef Wierusz-Kowalski | Roman Grzybowski | Stanisław Dobrowolski (nauczyciel) | Jan Amborski | Jolanta Kotlińska | Halina Taborska | Andrzej Krzywicki (matematyk) | Seweryn Gołębiowski | Henryk Mitosek | Bronisława Szlakiewiczówna | Grzegorz Woźniakowski | Wanda Szemplińska-Stupnicka | Zygmunt Pietruszczyński | Krystyna WarakomskaOceń: Beata Szymańska