Maria Wollenberg-Kluza

---

Życiorys

„Maria Wollenberg-Kluza jest córką znanego malarza, Piotra Wollenberga, oraz nauczycielki, Wandy Dziubek. Po zakończeniu II wojny światowej, jej rodzice osiedlili się w Puławach, gdzie w 1945 roku przyszła na świat Maria, jako trzecia córka w rodzinie, po Bożenie (1938–1942) i Teresie (1940–1954).

W 1967 roku Maria zamieszkała w Warszawie u profesora Stanisława Szczepańskiego, malarza związanej z grupą zwanych Kapistami. W tym okresie miała okazję często spotykać Jana Cybisa i Hannę Rudzką-Cybisową, co przyczyniło się do rozwoju jej silniejszego zainteresowania polskim koloryzmem.

W latach 1967–1973 Maria studiowała na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie w 1973 roku uzyskała dyplom z wyróżnieniem w pracowni kolorysty Tadeusza Dominika, a także aneks do dyplomu z tkaniny artystycznej u Wojciecha Sadleya. Następnie, w latach 1973–1975 odbyła staż asystencki w warszawskiej ASP.

Maria zorganizowała wiele indywidualnych wystaw zarówno w kraju, jak i za granicą, z czego pierwsza miała miejsce w 1967 roku. Uczestniczyła również w licznych wystawach zbiorowych, które miały charakter ogólnopolski i międzynarodowy, jak również w prezentacjach polskiej sztuki poza granicami kraju.

Obecnie jest zamężna z Tadeuszem Ludwikiem Kluzą, inżynierem mechanikiem oraz absolwentem Politechniki Warszawskiej; wspólnie mają dwóch synów: Stanisława (ur. 1972) oraz Krzysztofa (ur. 1974).

Twórczość

Styl

Obrazy Marii Wollenberg-Kluzy to doskonały przykład malarstwa refleksyjnego, które łączy się z różnorodnymi formami sztuki, takimi jak muzyka, poezja czy teatr. Artystka silnie nawiązuje do antycznych tradycji oraz kultur greckiej i rzymskiej, co odzwierciedla się w jej dziełach. W jej pracach znajdziemy także wpływy poezji Norwida i współczesnych polskich twórców literackich.

Jako była uczennica Tadeusza Dominika, Maria eksploruje temat kolorystyki, wzbogacając ją o ekspresjonistyczne i symboliczne elementy. Jej monotematyczne cykle, składające się zwykle z 20-30 obrazów, obejmują takie tytuły jak „Ludzie w mieście”, „Człowiek i maszyna”, czy „Pejzaże polskie”. W tej różnorodności można dostrzec m.in. osobiste refleksje na temat życia ludzkiego oraz wątki sakralne. Artystka jest autorką znanych dzieł, takich jak wizerunek Matki Bożej w warszawskim Sanktuarium, a także obrazów związanych z objawieniami w Warszawie z lat 1943-1949 oraz licznych prac do kościoła w Duczkach, takich jak „Drzewo Życia” czy „Tryptyk Fatimski”.

Otwarty podziw dla jej twórczości wyrażał Józef Szajna, uznawany za ważną postać w malarstwie i teatrze.

Inspiracje literackie

W twórczości Marii zauważalne są wpływy protoromantyków, takich jak Blake czy Friedrich, które inspirowały ją do eksploracji wizyjności i symbolizacji. W cyklu „Obrazy z Norwida” artystka zachęca do refleksji nad życiem poety, czerpiąc z lektury „Czytanie Norwida” autorstwa Jacka Trznadla. Cykle obrazów, takie jak „SALIGIA – siedem grzechów głównych”, powstały na podstawie wykładów Czesława Miłosza „Ogród nauk”. Waga słowa jest również obecna w cyklu „Gra wyobraźni”, gdzie większość tytułów zaczerpnięta została z poezji Krzysztofa Gąsiorowskiego.

Inspiracje muzyczne

Cały cykl „Chopin w malarstwie i motywy muzyczne” został poświęcony Fryderykowi Chopinowi. Jak podkreślił Zbigniew Jerzyna: „Widziałem maskę pośmiertną Chopina. Ile w tej twarzy bólu, zastygłego cierpienia. Ale w Łazienkach przed upiększonym pomnikiem, stoi piękna dziewczyna i tęskni za miłością.” W 2011 roku, z okazji 70-lecia śmierci Ignacego Paderewskiego, zorganizowano wystawę inspirowaną polską muzyką dawną, w której obok Paderewskiego pojawiły się portrety takich kompozytorów jak Mieczysław Karłowicz, Michał Ogiński oraz Stanisław Moniuszko.

Wollenberg-Kluza w twórczości innych

Twórczość Marii Wollenberg-Kluzy ma ogromny wpływ na współczesnych polskich pisarzy, którzy znajdują w niej inspirację. Wśród osób, które czerpały z jej dzieł, można wymienić m.in. Zbigniewa Jerzynę, Piotra Kuncewicza, Wojciecha Siemiona, Romana Śliwonika, Zygmunta Trzizkę oraz Krzysztofa Gąsiorowskiego, a także Zdzisława Brudnickiego. Jej obrazy były tłem i kontekstem dla wielu literackich utworów. Na bazie jej prac powstały liryki, takie jak „Do obrazu Marii Wollenberg-Kluzy” autorstwa Jerzyny oraz „Gest albo To Co Dostrzegam w Obrazach Marii Wollenberg-Kluzy”, w którym swoje myśli wyraził Śliwonik.

Zygmunt Trziszka, dzieląc się wspomnieniami, określił malarstwo Wollenberg-Kluzy jako „zwielokrotnienie człowieka na płótnach”, podkreślając, że widzi w niej twórcę – prekursora nowatorskich działań w sztuce.

Dodatkowo, plakacista Waldemar Świerzy stworzył dwa plakaty, które stanowiły portrety wystaw artystki, ilustrując jej unikalny styl oraz wpływ na kulturę artystyczną.

Nagrody i wyróżnienia

Maria Wollenberg-Kluza zdobyła szereg wyróżnień oraz nagród na przestrzeni swojej kariery artystycznej, co jest dowodem na jej wybitne osiągnięcia oraz uznanie w dziedzinie kultury. Poniżej przedstawiono chronologicznie lista najważniejszych nagród i wyróżnień:

• 1971 r. – przyznanie nagrody Ministra Kultury i Sztuki, która była docenieniem za wyniki w studiach,
• 1977 r. – nagroda Wojewody Katowickiego,
• 1982 r. – stypendium artystyczne rządu hiszpańskiego oraz pobyt w Hiszpanii,
• 1986 r. – Srebrny Krzyż Zasługi,
• 1987 r. – nagroda imienia Jana Cybisa, przyznana za całokształt twórczości,
• 1988 r. – Złota Odznaka Honorowa „Za zasługi dla Warszawy”,
• 1990 r. – stypendium Ministra Kultury i Sztuki,
• 2000 r. – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• 2004 r. – nagroda Wdzięczność Młodych Serc, uhonorowująca współtworzenie i wieloletnią współpracę z Międzynarodową PARAFIADĄ Dzieci i Młodzieży oo. Pijarów,
• 2008 r. – medal „Pro Masovia” przyznany przez Marszałka Województwa Mazowieckiego,
• 2008 r. – nagroda specjalna Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego,
• 2009 r. – tytuł Pozytywista Roku „2008”,
• 2011 r. – stypendium Dzielnicy Ursynów m. st. Warszawy,
• 2015 r. – Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”,
• 2019 r. – Perła Honorowa Polskiej Gospodarki w kategorii Kultura,
• 2024 r. – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski.

Wszystkie te nagrody i wyróżnienia świadczą o profesjonalizmie oraz nieustającym wkładzie Marii Wollenberg-Kluza w kulturę i sztukę w Polsce.

---

Oceń: Maria Wollenberg-Kluza

---