Jerzy Hollak

---

Życiorys

Jerzy Hollak był synem Antoniego Hollaka, utalentowanego malarza, oraz Jadwigi, która nie tylko pracowała jako pedagog, ale także pełniła funkcję dyrektora Prywatnego Gimnazjum Żeńskiego w Puławach. Jej ojciec, Ksawery Pasiutewicz, był znanym lekarzem oraz uczestnikiem powstania styczniowego.

Ukończył Oficerską Szkołę Kawalerii w Grudziądzu i już 27 lipca 1926 roku został mianowany przez Prezydenta RP na stopień podporucznika ze starszeństwem od 15 sierpnia 1926 roku, zajmując 30. lokatę w korpusie oficerów kawalerii. Został wcielony do 12 pułku ułanów stacjonującego w Białokrynicy. Po dwóch latach, 15 sierpnia 1928 roku, awansował na porucznika, z reguły z 31. lokatą w swoim korpusie. W roku 1934 jego kariera wojskowa rozwijała się dalej, gdy przeniesiono go z 12 pułku do Szkoły Podchorążych dla Podoficerów w Bydgoszczy, gdzie został instruktorem w szwadronie szkolnym.

Rok 1935 przyniósł mu kolejny awans, gdy 27 czerwca tego roku został mianowany rotmistrzem ze starszeństwem od 1 stycznia 1935 i 63. lokatą w korpusie oficerów kawalerii. W lutym 1936 roku, w konkursie hippicznym, zajął 5. miejsce spośród 30 startujących, co dodatkowo potwierdzało jego umiejętności i kompetencje jako żołnierza.

Wkrótce objął dowództwo 3 szwadronu 12 pułku ułanów. W momencie, gdy Wołyńska Brygada Kawalerii została podporządkowana 12 pułkowi Ułanów Podolskich, rotmistrz Hollak razem z jednostką włączono w skład Grupy Operacyjnej „Piotrków” należącej do Armii „Łódź”. W dniu 31 sierpnia 1939 roku, jego brygada zajęła pozycje obronne wzdłuż zachodniej linii lasów kłobuckich, a 12 pułk ułanów pozostawał w odwodzie.

W trakcie bitwy pod Mokrą, rotmistrz Hollak oraz jego pułk odegrali kluczową rolę. Dowódca pułku, płk Andrzej Kuczek, zorganizował obronę, a 3 szwadron, pod wodzą Hollaka, został wysłany do obsadzenia zachodniego skraju wsi Mokra III. Napotkali oni niemieckie czołgi w gęstym dymie z płonących zabudowań, co spowodowało chaos na polu bitwy. Hollak wydał rozkaz zmiany kierunku, skierując szwadron w stronę lasu, atakując czołgi oraz żołnierzy, którzy obsługiwali karabiny zamontowane w czołgach.

Pomimo dużych trudności, ich działania przyczyniły się do powstrzymania natarcia niemieckiego. Doszło do intensywnej wymiany ognia, a mimo odniesionych ran, Hollak kontynuował walkę. Wieczorem, po wyczerpującej bitwie, jego oddział bronił się w zabudowaniach Mokrej II, gdzie niestety dwukrotnie wysyłano propozycje kapitulacji przez niemieckich parlamentarzystów. Wkrótce po, podczas próby przedostania się do pozycji brygady, Hollak poniósł śmierć po krótkiej wymianie ognia.

Dzięki świadkom bitwy, w tym pomocy ze strony mieszkańców Izbisk, którzy pamiętali o jego grobie, wiadomo, że po wojnie jego ciało ekshumowano i przeniesiono do wspólnej mogiły żołnierzy Wołyńskiej Brygady Kawalerii w Miedźnie. Uroczystości pogrzebowe miały miejsce 13 maja 1945 roku, a pamięć o bohaterze przetrwała dzięki relacjom i różnorodnym źródłom, które były wykorzystywane przez propagandę PRL w kontekście legendy o polskiej kawalerii.

Ordery i odznaczenia

Wymienione odznaczenia i wyróżnienia przyznane Jerzemu Hollakowi są dowodem na jego wyjątkowe osiągnięcia oraz zaangażowanie w różne dziedziny życia.

• krzyż srebrny Orderu Virtuti Militari nr 11860,
• srebrny krzyż zasługi – „za zasługi w służbie wojskowej”,
• państwowa odznaka sportowa.

Upamiętnienie

Jerzy Hollak był postacią, której pamięć jest wciąż żywa w sercach wielu ludzi. Warto zwrócić uwagę na wyjątkowe sposoby upamiętnienia jego legendy.

• Rolnik Antoni Szymocha w miejscu śmierci ułana zasadził dąb, który zyskał nazwę dębu Hollaka, a drzewo to przetrwało do dzisiaj,
• W miejscu, gdzie zginął rotmistrz Hollak, stanął pomnik, który przypomina o jego odwadze,
• Hufiec ZHP Miedźno-Popów w 1988 roku przyjął imię rotmistrza Jerzego Hollaka, co stanowi hołd dla jego pamięci.

---

Oceń: Jerzy Hollak

---