Świątynia Sybilli w Puławach to zjawiskowa budowla, której forma przypomina rotundę. Jest ona integralną częścią wyjątkowego zespołu pałacowo-parkowego, w którego skład wchodzi także pałac Czartoryskich w Puławach. To miejsce ma ogromne znaczenie historyczne, ponieważ uznawane jest za pierwsze polskie muzeum, wnosząc tym samym cenny wkład w polską kulturę.
Świątynia pełniła rolę ogrodowej imitacji (folly) antycznej świątyni, co czyni ją jeszcze bardziej interesującą w kontekście architektury i sztuki ogrodowej tamtych czasów. Jej unikalna konstrukcja oraz symboliczne znaczenie przyciągają nie tylko miłośników historii, ale także turystów, którzy pragną poznać bogatą historię tego miejsca.
Charakterystyka
Świątynia Sybilli, zbudowana w latach 1798–1801, została wzniesiona jako upamiętnienie historii wznoszącej się na stromym brzegu Wisły, według wizji Piotra Aignera. Jej architektura jest wzorowana na słynnej świątyni Westy znajdującej się w Tivoli, nieopodal Rzymu.
Budynek posiada dwie okrągłe sale. Do reprezentacyjnej sali górnej prowadzą szerokie schody, które są strzeżone przez kamienne lwy, będące darem od cara Rosji, Aleksandra I, z okazji jego wizyty w Puławach w 1805 roku. Nad tym majestatycznym wejściem umieszczono inskrypcję Przeszłość-Przyszłości.
Około sali znajduje się ganek, którego dach, mający postać pięknej kopuły z okrągłym świetlikiem w centralnej części i zwężającymi się ku górze kasetonami, oparty jest na korynckich kolumnach wykonanych z piaskowca. Pod kopułą zauważalny jest fryz z motywami gryfów i kandelabrów, stworzony przez utalentowanego artystę Fryderyka Baumana.
Sala dolna, do której dostęp prowadzi od strony skarpy, ma własną kopułę wspartą na dziewięciu arkadach, tworzącą wąskie obejście za nimi. W tym impozującym miejscu, księżna Izabela Czartoryska gromadziła cenne pamiątki rodzinne związane z rodami Sieniawskich, Lubomirskich oraz Czartoryskich. Wśród eksponatów znalazły się również przedmioty oddające hołd wielkim Polakom, takim jak królowie, wodzowie, uczeni oraz poeci, mające na celu przypomnienie o chwalebnej przeszłości narodu, szczególnie po trudnych czasach rozbiorów.
W zbiorach znajdowały się m.in. artefakty związane z Bolesławem Chrobrym, Kazimierzem Wielkim, Stanisławem Żółkiewskim, Tadeuszem Kościuszką, Mikołajem Kopernikiem (w tym cegła z kamienicy przy Kopernika 30, uważanej za miejsce narodzin wielkiego astronoma) oraz Janem Kochanowskim. W dolnej części budowli umieszczono także obelisk poświęcony księciu Józefowi Poniatowskiemu.
W 1830 roku, przed wybuchem powstania listopadowego, zbiory zostały ewakuowane do Paryża. Później wróciły do Krakowa i stały się podstawą dla utworzenia Muzeum Książąt Czartoryskich. Muzeum w Świątyni Sybilli zostało ponownie otwarte dopiero w 1938 roku i pozostaje dostępne dla zwiedzających do dnia dzisiejszego.
Budynek w Puławach zainspirował Jana Pawła Woronicza do stworzenia poematu pod tytułem Świątynia Sybilli.
Przypisy
- Henryk Gawarecki, Józef Marszałek, Tadeusz Szczepanik, Włodzimierz Wójcikowski: Lubelszczyzna. Przewodnik, Wydawnictwo "Sport i Turystyka", Warszawa 1979 r., s. 332.
- Jasiński 1985 r., s. 861.
- Adam A. Lerue, Album lubelskie. Oddział 2., Warszawa: Zakład Litograficzny Adolfa Pecq & Co., 1858–1859 r. Brak numerów stron w książce.
Pozostałe obiekty w kategorii "Inne obiekty":
Rezerwat przyrody Łęg na Kępie w Puławach | Cerkiew św. Marii Magdaleny w Puławach | Galeria Zielona | Pomnik Poległych i Pomordowanych w II wojnie światowej w Puławach | Tankred i Klorynda | Muzeum Czartoryskich w Puławach | Parafia Świętej Rodziny w Puławach | Nadleśnictwo PuławyOceń: Świątynia Sybilli w Puławach