Tankred i Klorynda

Kompozycja rzeźby ukazuje scenę z włoskiego poematu Jerozolima wyzwolona autorstwa Torquato Tasso, który to powstał w 1581 roku. W dziele zobaczymy tragiczny moment śmierci Saracenki Kloryndy, która umiera w ramionach swojego ukochanego, krzyżowca Tankreda. To dramatyczne zderzenie dwóch światów, miłości oraz honoru, zostaje podkreślone przez słowa inskrypcji na pomniku: ”Giniesz, śliczna Kloryndo, od miłosnej dłoni, a twój Tankred nad własnym zwycięstwem łzy roni”.

Rzeźba stanowi przykład najnowocześniejszych trendów romantycznych w rzeźbie, odwołując się do tradycji średniowieczno-renesansowej oraz ukazując uniwersalność tematu tragicznej miłości. Przypuszcza się, że jej autorem był prawdopodobnie Francesco Lazzaroni, a dzieło pierwotnie miało znaleźć się w parku łazienkowskim w Warszawie. Rzeźba została zainstalowana w Łazienkach w okolicach 1791 roku, początkowo przy Starej Pomarańczarni, a następnie przeniesiona w okolice Amfiteatru i Salonu Tureckiego przed 1795 rokiem.

Po śmierci króla Stanisława Augusta, jego spadkobierca, książę Józef Poniatowski, podjął decyzję o sprzedaży rzeźby w 1806 roku. Nowym właścicielem został książę B. Jabłonowski, który niezwłocznie obdarzył rzeźbą Izabelę oraz Adama Kazimierza Czartoryskiego. Aby zaskoczyć księżną Izabelę, posąg został niespodziewanie przetransportowany do Puław i umieszczony w wyznaczonym miejscu przed pałacem, jako prezent na jej imieniny.

W 1831 roku, w wyniku konfiskaty pałacu i parku przez władze carskie, rzeźbę udało się uratować i przewieźć do Podzamcza koło Maciejowic. Odpowiedzialna za to była siostra księcia Adama Jerzego Czartoryskiego, Zofia z Czartoryskich Zamoyska. Właściwe miejsce rzeźby przywrócono dopiero po drugiej wojnie światowej, w 1947 roku.

Aktualnie oryginał rzeźby znajduje się w Altanie Chińskiej w Puławach, natomiast wierna kopia, stworzona przez Andrzeja Pruskiego, udostępniona jest do podziwiania w Łazienkach Królewskich w Warszawie. To wszystkiego dowodzi, jak cennym elementem naszego dziedzictwa kulturowego jest ta piękna rzeźba.