Witold Czartoryski (1822–1865)

---

Życiorys

Najstarszy syn Adama Jerzego Czartoryskiego oraz Anny Zofii Sapiehy, herbu Pogoń Litewska, przyszedł na świat 6 lipca 1822 roku. W początkowych latach swojego życia spędził czas w Warszawie i Puławach, a od roku 1832 również w Paryżu. Jego edukacja rozpoczęła się w niemieckim gimnazjum w Münster, a później kontynuował naukę na renomowanych uczelniach w Monachium i Berlinie.

Dzięki wpływom ojca zyskał stopień podporucznika w hiszpańskich siłach zbrojnych. Po zdobyciu niezbędnych umiejętności, uczęszczał do francuskiej szkoły sztabu generalnego. W roku 1845 zainaugurował swoją aktywną karierę wojskową w Madrycie, służąc w pułku Reyna Gobernadore. Dalsze lata spędził w armii sardyńskiej, gdzie objął stanowisko porucznika piechoty. Niestety, jego zdrowie często ulegało pogorszeniu, co w 1850 roku skłoniło go do rezygnacji ze służby. Po tym wydarzeniu udał się do Paryża, gdzie przyjął francuskie obywatelstwo.

W obliczu wojny krymskiej, która miała miejsce między Imperium Rosyjskim a Imperium Osmańskim i jego sprzymierzeńcami, Witold pełnił rolę adiutanta swojego ojca w Paryżu. Jego działania skupiały się na wspieraniu formacji 2. pułku kozaków sułtańskich, jednak nie angażował się bezpośrednio w działania wojenne. Odmówił przyjęcia oferowanego mu stopnia pułkownika oraz dowództwa pułku, co świadczy o jego skromności i oddaniu sprawie. Witold wziął również udział w dyplomacji na emigracji, a w 1860 roku reprezentował swojego ojca na dorocznym zebraniu Towarzystwa Literackiego Przyjaciół Polski, które miało miejsce w Londynie.

W testamencie politycznym Adama Jerzego Czartoryskiego zapisano, iż to nie Witold, a jego brat Władysław miał stać na czele rodu oraz pełnić funkcję kierownika politycznego na emigracji. W 1861 roku podjął się misji dyplomatycznej do Konstantynopola, gdzie zastała go sytuacja związana z powstaniem styczniowym. Witold angażował się w działania na rzecz powstańców, podejmując liczne próby organizacji dywersji na Morzu Czarnym oraz w regionie Kaukazu. Na własny koszt wyposażył i uzbroił grupę 150 żołnierzy pod przewodnictwem kapitana Klemensa Przewłockiego.

Jednakże z powodu problemów zdrowotnych został zmuszony do zaprzestania swoich działań i udał się do Kairu, a następnie do Algieru, gdzie zmarł 14 listopada 1865 roku.

Rodzina

W dniu 30 października 1851 roku w Paryżu Witold Czartoryski związał swoje życie małżeństwem z Marią Cecylią z Grocholskich, będącą córką Henryka Cypriana Grocholskiego oraz Franciszki Ksawery Brzozowskiej, która żyła w latach 1807–1872. Po śmierci swojego męża w 1874 roku, Maria zdecydowała się na życie w duchu religijnym i wstąpiła do klasztoru karmelitanek w Krakowie.

---

Oceń: Witold Czartoryski (1822–1865)

---