Julia Kratowska

---

Życiorys

Julia Kratowska ukończyła w 1888 roku Aleksandryjsko-Maryjski Instytut Wychowania Panien w Warszawie ze złotym medalem, co podkreśla jej wybitne osiągnięcia edukacyjne.

Praca nauczycielska i działalność w PPS przed 1918 rokiem

Po zakończeniu nauki, w latach 1889–1891, prowadziła pensję w Lublinie. Niestety, została ona zamknięta przez władze rosyjskie z powodu „ducha polskiego”, który tam panował. Następnie, w latach 1891–1907, Kratowska zorganizowała tajne zajęcia dla chłopców, obejmujące program 8 klas szkoły handlowej oraz gimnazjum filologicznego.

W 1901 roku przyłączyła się do Polskiej Partii Socjalistycznej i zaczęła działać lokalnie w Lublinie. Jej mieszkanie stało się miejscem VI Zjazdu PPS w 1902 roku. W 1905 roku wzięła udział w strajku szkolnym, a także organizowała wsparcie dla politycznych więźniów. W 1907 roku aresztowano ją, przez pół roku przebywała w więzieniu w Lublinie, a następnie została zesłana do Krasnego Jaru. W 1908 roku przeniesiono ją do warszawskiego więzienia kobiecego, znanego jako Serbia. W 1909 roku uzyskała tymczasowe zwolnienie na pogrzeb siostry, Marii, i zdecydowała się na ucieczkę do Galicji.

W latach 1909–1918 Kratowska pracowała w Zakopanem, początkowo w sanatorium, a od 1911 do 1915 roku jako nauczycielka języków w prywatnym gimnazjum Ksawerego Praussa. W kolejnych latach prowadziła komplety dla uczniów z klas niższych, a następnie, w latach 1917–1918, wykładała języki, historię i geografię w koedukacyjnym gimnazjum prywatnym.

Działalność niepodległościowa w I wojnie światowej

Podczas I wojny światowej Kratowska angażowała się w Polską Organizację Wojskową, pełniąc funkcję w Intendenturze Legionów Polskich. Zajmowała się również prowadzeniem ochronki dla dzieci legionistów. W trakcie wojny polsko-bolszewickiej pracowała w szpitalu i zorganizowała Gospodę Żołnierza Polskiego, zapewniając wsparcie żołnierzom i ich rodzinom.

Okres międzywojenny

W latach 1918–1932 nauczała w Społecznym Gimnazjum Żeńskim w Ciechanowie, pełniąc przez pewien czas funkcję kierowniczki szkoły w latach 1920–1922. W latach 1933–1935 była nauczycielką w państwowym gimnazjum koedukacyjnym, a w okresie 1938–1939 pracowała jako nauczycielka prywatna w Ciechanowie.

Od 1927 roku była aktywną członkinią BBWR oraz przewodniczącą Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet. Usiłowała także wprowadzać głos kobiet do polityki, będąc członkinią Rady Miejskiej w Ciechanowie, a w latach 1932–1935 zasiadała w Radzie Szkolnej Powiatowej. W 1935 roku została senatorem IV kadencji, powołanym przez prezydenta RP Ignacego Mościckiego, gdzie aktywnie pracowała w komisjach zajmujących się edukacją, regulaminem i sprawami społecznymi.

II wojna światowa i po niej

W 1939 roku Kratowska została wysiedlona przez Niemców z Ciechanowa, jednak udało jej się uciec do Warszawy, gdzie uzyskiwała dochody z prywatnych lekcji oraz dzięki wsparciu Towarzystwa Opieki nad Niezdolnymi. Po upadku powstania warszawskiego została zmuszona do opuszczenia stolicy. Spędziła siedem miesięcy w Rzeczkowie koło Białej Rawskiej, lecz już w czerwcu 1945 roku wróciła do Ciechanowa, gdzie od października rozpoczęła pracę w gimnazjum oraz udzielała lekcji prywatnych.

Ordery i odznaczenia

W ciągu swojego życia Julia Kratowska otrzymała wiele prestiżowych nagród i odznaczeń, które odzwierciedlają jej znaczący wkład w rozwój społeczny i kulturalny. Poniżej znajdują się wyróżnienia, które otrzymała:

• krzyż niepodległości, 19 grudnia 1930,
• złoty krzyż zasługi, 29 kwietnia 1930,
• srebrny wawrzyn akademicki, 5 listopada 1935,
• odznaka honorowa „za walkę o szkołę polską”, 1931.

Życie prywatne

Julia Kratowska była córką Józefa Kratowskiego, który żył w latach 1840–1880. Był on nie tylko lekarzem weterynarii, ale także profesorem w Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa, mieszczącym się w Puławach. Jej matka, Zofia z domu Filipkowskiej, żyła w latach 1841–1927 i była aktywną członkinią Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS).

W rodzinie Kratowskich ważną rolę odgrywała również siostra Julii, Maria, która przyszła na świat w 1864 roku i zmarła w 1909 roku; podobnie jak Julia, była członkinią PPS. Dziadek Julii, Jan Kratowski, miał zasługi wojenne, służąc jako kapitan w wojskach polskich podczas powstania listopadowego oraz biorąc udział w bitwach u boku Napoleona.

Nie założyła własnej rodziny. Po jej odejściu, znalazła swoje ostatnie miejsce spoczynku na cmentarzu w Ciechanowie.

---

Oceń: Julia Kratowska

---