Leon Dembowski (polityk)


Leon Dembowski, znany herbu Jelita, urodził się 16 października 1789 roku w Puławach, a zmarł 11 stycznia 1878 roku. Był wybitnym polskim politykiem, który pełnił ważne funkcje w Rządzie Tymczasowym w Królestwie Polskim, w tym kierował wydziałami spraw wewnętrznych, sprawiedliwości oraz wojennym w 1815 roku. Ponadto, odgrywał kluczową rolę jako minister skarbu w Rządzie Narodowym Królestwa Polskiego podczas powstania listopadowego, będąc zaufanym współpracownikiem księcia Adama Jerzego Czartoryskiego.

Dembowski pochodził z zamożnej rodziny ziemiańskiej, która była silnie związana z arystokracją. Jego rodzice, Józef i Konstancja z Narbuttów, przyczynili się do jego wykształcenia i uformowania charakteru. Ojciec Leona, jako właściciel majątków Harmaki i Hałuzińce, był także rotmistrzem kawalerii narodowej oraz kawalerem orderu św. Stanisława.

W trakcie wojny 1812 roku, Dembowski organizował Gwardię Narodową oraz rezerwową dywizję departamentu lubelskiego. Jego kariera polityczna przyspieszyła w 1815 roku, kiedy to został członkiem Rządu Tymczasowego. W późniejszych latach, pełnił rolę posła na sejm w 1820 i 1830 roku, a w 1830 roku otrzymał tytuł senatora z tytułem kasztelana.

W czasie powstania listopadowego Dembowski stał się członkiem Rady Administracyjnej, gdzie wyraził swoje przekonania jako przeciwnik walki z Rosją, co znalazło odzwierciedlenie w tym, że jako senator podpisał 25 stycznia 1831 roku akt detronizacji Mikołaja I Romanowa. W latach 1861–1867 był członkiem Rady Stanu Królestwa Polskiego oraz dyrektorem Komisji Rządowej Sprawiedliwości, a następnie objął urząd prezesa Najwyższej Komisji Edukacyjnej.

Odznaczony Orderem Świętego Stanisława II klasy w 1825 roku, Dembowski był również właścicielem majątków Bronice i Drzewice, które przynosiły mu znaczne dochody. Z małżeństwa z Julią z Korwin Kochanowskich miał syna Edwarda, a z drugą żoną, Seweryną z Chłędowskich (siostrą synowej) doczekał się syna Henryka oraz dwóch córek – Jadwigi i Marii.

Leon Dembowski znalazł swoje miejsce wiecznego spoczynku na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, w kwaterze numer 12, rząd 5, grób 17. Pozostawił po sobie obszerne pamiętniki, które stanowią cenne źródło wiedzy o jego czasach oraz działalności politycznej.

Warto również dodać, że w 1815 roku Dembowski był mistrzem obrzędów loży wolnomularskiej Wolność Odzyskana, co świadczy o jego zaangażowaniu w sprawy społeczne i kulturowe tamtej epoki.

Przypisy

  1. Cmentarz Stare Powązki: HENRYK DEMBOWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 02.11.2019 r.]
  2. Stanisław Łoza, Kawalerowie orderu Św. Stanisława, w: Miesięcznik Heraldyczny, r. X, nr 5, Warszawa 1931 r., s. 114.
  3. Eugeniusz Wawrzkowicz, Leon Dembowski, w: Polski Słownik Biograficzny, t. V, Kraków 1939–1946 r., s. 93–95.
  4. Dyayarusz Sejmu z R. 1830–1831, wydał Michał Rostworowski, T. I, Kraków 1907 r., s. 244.
  5. Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738–1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930 r., s. 192.

Oceń: Leon Dembowski (polityk)

Średnia ocena:4.66 Liczba ocen:5