Jerzy Sztachelski

Polityka i administracja

Jerzy Sztachelski był ważną postacią w polskiej medycynie i polityce. Urodził się 17 stycznia 1911 roku w Puławach, a swoje życie zakończył 17 grudnia 1975 roku w Warszawie. Jego kariera była zróżnicowana i pełna znaczących osiągnięć w obszarze służby zdrowia oraz polityki komunistycznej.

Sztachelski był doktorantem medycyny, co pozwoliło mu na skuteczne wpływanie na system ochrony zdrowia w Polsce. W trakcie swojej kariery politycznej sprawował wiele kluczowych funkcji, w tym był posłem do Krajowej Rady Narodowej, a także uczestniczył w pracach Sejmu Ustawodawczego oraz Sejmów PRL w pięciu kadencjach.

W latach 1945–1947 pełnił funkcję ministra aprowizacji i handlu, a w latach 1951–1956 był ministrem zdrowia. W kolejnych latach, aż do 1968 roku, zajmował różne stanowiska, w tym ministra bez teki oraz ministra zdrowia i opieki społecznej, co świadczy o jego dużym znaczeniu w kształtowaniu polityki zdrowotnej w kraju.

Życiorys

Jerzy Sztachelski był synem Jarosława i Zofii. Zrealizował swoje marzenia o edukacji, ukończywszy Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie, gdzie osiągnął stopień doktora medycyny. W latach trzydziestych XX wieku zaangażował się w działalność komunistyczną, stając się częścią Związku Lewicy Akademickiej „Front”, a następnie stając w obliczu sądów, z których wyszedł uniewinniony w latach 1936–1937.

W okresie od 1939 do 1941 roku sprawował funkcję naczelnika wydziału zdrowia w Wilnie. Jego kariera wojskowa rozpoczęła się, gdy w latach 1941-1943 pełnił rolę lekarza w Armii Czerwonej. W 1943 roku został oficerem Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR i brał udział w bitwie pod Lenino jako dowódca Batalionu Sanitarnego. W miesiącach od lutego do sierpnia 1944 roku pełnił funkcję sekretarza generalnego zarządu głównego Związku Patriotów Polskich.

Już po zakończeniu II wojny światowej, Jerzy Sztachelski przystąpił do Polskiej Partii Robotniczej, a później do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Od grudnia 1945 do grudnia 1948 roku był zastępcą członka Komitetu Centralnego PPR, a do listopada 1968 roku członkiem KC PZPR, obejmując w latach 1948-1954 również rolę członka centralnej komisji kontroli partyjnej. Pełnił także istotne funkcje, w tym od sierpnia 1944 do kwietnia 1945 roku był wojewodą białostockim, jednocześnie przewodnicząc Wojewódzkiej Radzie Narodowej, a także ministra aprowizacji i handlu od 1945 do 1947 roku.

W swojej karierze był podsekretarzem stanu w Ministerstwie Zdrowia (1947–1951) oraz ministrem zdrowia (1951–1956). W latach 1956-1961 sprawował funkcję pełnomocnika Rządu ds. stosunków z Kościołem oraz kierował Urzędem do Spraw Wyznań. Na koniec swojej kariery znowu objął stanowisko ministra zdrowia i opieki społecznej aż do 1968 roku.

Sztachelski był także posłem do Krajowej Rady Narodowej, Sejmu Ustawodawczego oraz Sejmu PRL I, II, III i V kadencji. Jego najważniejsze osiągnięcie to podjęcie działań na rzecz powołania Akademii Medycznej w Białymstoku w 1949 roku, co zaowocowało przyznaniem mu w 1960 roku tytułu doktora honoris causa jako pierwszej osobie tej uczelni.

W latach pięćdziesiątych był związany z tzw. frakcją puławian. Pełnił rolę prezesa zarządu głównego Towarzystwa Krzewienia Kultury Świeckiej w latach 1969–1975 oraz był członkiem Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu pod koniec lat pięćdziesiątych. Od 1959 roku zasiadał również wiceprezesem Rady Naczelnej ZBoWiD.

Warto dodać, że sfabularyzowane losy Jerzego Sztachelskiego były inspiracją dla powieści Jerzego Putramenta pt. „Wybrańcy”. Sztachelski był mężem Ireny Sztachelskiej. Po zakończeniu jego życiowej podróży, został pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, w kwaterze C 4-Tuje-9.

Ordery i odznaczenia

Jerzy Sztachelski został uhonorowany wieloma prestiżowymi nagrodami i odznaczeniami, co świadczy o jego znaczącym wkładzie w rozwój kraju oraz działalności publicznej. Poniżej przedstawiamy szczegółowy wykaz jego odznaczeń:

  • Order Sztandaru Pracy I klasy (otrzymany dwukrotnie, w tym po raz pierwszy w 1964),
  • Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (przyznany 19 lipca 1946),
  • Order Krzyża Grunwaldu III klasy,
  • Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari,
  • Medal za Warszawę 1939–1945 (otrzymany 17 stycznia 1946),
  • Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1966),
  • Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1965),
  • Order Flagi Narodowej I stopnia (KRLD, 1954),
  • Krzyż Komandorski z Gwiazdą Republikańskiego Orderu Zasługi (Węgry, 1948).

Te odznaczenia odzwierciedlają nie tylko jego osobiste osiągnięcia, ale także znaczenie jego pracy dla całego społeczeństwa.

Przypisy

  1. Aleksander Kochański: Polska 1944–1991. Informator historyczny. Struktury i ludzie. T. 1. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2022, s. 323.
  2. Wyszukiwarka grobów w Warszawie.
  3. Jubileusz 65 lat [online], umb.edu.pl.
  4. Doktorzy Honoris Causa [online], umb.edu.pl.
  5. „Trybuna Robotnicza”, nr 4 (4350), 7.01.1958 r., s. 2.
  6. „Trybuna Robotnicza”, nr 211 (4865), 4.09.1959 r., s. 1.
  7. Nadzwyczajna sesja Sejmu, „Trybuna Robotnicza”, nr 172, 22.07.1966 r., s. 1.
  8. Odznaki honorowe „Za Zasługi dla Warszawy”, „Głos Słupski”, nr 15, 18.01.1965 r., s. 1.
  9. Wręczenie odznaczeń w Belwederze. „Nowiny”, 20.07.1964 r., s. 2, Nr 170.
  10. Październik i „Mała stabilizacja”. W: Jerzy Eisler: Zarys dziejów politycznych Polski 1944–1989. Warszawa: POW „BGW”, 1992, s. 61–62.
  11. Wysokie odznaczenia dla osobistości polskich i węgierskich, „Dziennik Zachodni”, nr 32, 1–2.02.1948 r., s. 1.
  12. Wysokie odznaczenia Koreańskiej Republiki Ludowej otrzymali członkowie rządu i działacze polscy. „Życie Warszawy”, nr 260 (3431), 1.11.1954 r., s. 1.
  13. M.P. z 1946 r. nr 26, poz. 43 („w pierwszą rocznicę wyzwolenia Warszawy zasłużonym w walce o wyzwolenie i odbudowę Stolicy (...)”).
  14. M.P. z 1947 r. nr 74, poz. 490 („w wyróżnieniu zasług na polu dwuletniej pracy nad odrodzeniem państwowości polskiej, nad utrwaleniem jej podstaw demokratycznych i w odbudowie kraju”).
  15. Jan Kwapiński obejmował urząd ministra przemysłu, handlu i żeglugi w rządzie Stanisława Mikołajczyka.
  16. Teodor Piotrowski obejmował urząd ministra aprowizacji i handlu w Rządzie Tymczasowym RP.
  17. Anna Jędrychowska, Zygzakiem i po prostu, Warszawa 1965, s. 135–221.
  18. Eugeniusz Filipajtis, Lewica Akademicka w Wilnie 1930–pocz. 1935, Białystok 1965, s. 60, 62–63.
  19. 5 lipca 1945 Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej zyskał uznanie międzynarodowe.

Oceń: Jerzy Sztachelski

★★★★★
Średnia ocena:4.53 Liczba ocen:16