Most im. Ignacego Mościckiego

---

Historia

Projekt i budowa

Prace nad projektem stałego mostu drogowego w Puławach zostały zainicjowane przez Aleksandra Pstrokońskiego, który współpracował z Konstantym Kornem. Efektem ich wysiłków stał się imponujący obiekt o łącznej rozpiętości wynoszącej 436 m, składający się z segmentów o długościach 85 + 88 + 110 + 88 + 85 m. Koncepcja mostu bazowała na zastosowaniu dwóch belek dwuwspornikowych oraz trzech belek zawieszonych w przęśle środkowym i w skrajnych.

Wysokość dźwigarów nad podporami osiągała 16 m, co czyniło konstrukcję szczególnie wytrzymałą, natomiast jej szerokość wynosiła 12 m. Ustrój niosący był oparty na sześciu solidnych podporach, ulokowanych na żelbetowych kesonach. Projekt podpór opracował Stefan Zagrodzki z Biura Konstrukcyjnego Wydziału Mostowego Ministerstwa Robót Publicznych.

W 1931 roku rozpoczęto konkretne działania budowlane pod nadzorem Dyrekcji Okręgowej Robót Publicznych (DORP) z Lublina. Zlecono konstrukcję stalową kilku firmom, co było typowe w tym okresie z uwagi na walkę o zatrudnienie. Warto zaznaczyć, że znaczna część konstrukcji była realizowana przez Zakłady Przetwórcze w Chorzowie, które wpisywały się w ramy Wspólnoty Interesów Górniczo-Hutniczych w Katowicach. Tu także, wsparcia udzieliły Towarzystwo Przemysłu Metalowego oraz Zjednoczone Fabryki L. Zieleniewski i Fitzner i Gamper.

Kierowanie budową z ramienia DORP powierzono Stefanowi Litwiniszynowi, któremu towarzyszyli Edmund Hera oraz Franciszek Johannsen jako zastępcy. W latach 1931−1932 wykonano podpory, w których to główną rolę odegrało przedsiębiorstwo K. Rudzki i S-ka, kierowane przez Bernarda Morawskiego oraz jego zastępcę Jana Martelusa. Montaż stalowej konstrukcji, ważącej aż 2700 ton, realizowano w Hucie Królewskiej, a jego postęp monitorował Wacław Wejroch.

W latach 1933−1934 zrealizowano malowanie mostu oraz budowę dojazdów, co również było prowadzone niewielkim nakładem sił roboczych, w dużej mierze przez bezrobotnych. Finanse pochodziły z Państwowego Funduszu Drogowego, a także z funduszy wspierających zatrudnienie. Mostiem nadano zaszczytne imię „Prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego”, a uroczystości otwarcia miały miejsce 20 października 1934 roku, prowadzone przez wiceministra komunikacji, Juliana Piaseckiego, w towarzystwie wojewody lubelskiego oraz starosty puławskiego.

Zniszczenia wojenne i mosty tymczasowe

W 1939 roku, po wybuchu II wojny światowej, znaczne zagrożenie skłoniło polskie siły do podjęcia decyzji o zniszczeniu mostu, by nie wpadł w ręce nieprzyjaciela. W nocy z 10 na 11 września oddziały saperów z armii „Kraków” zniszczyły stalowe konstrukcje mostów na Wiśle, w tym most drogowy w Puławach. Usunięcie pierwszego filara, pod wpływem którego oparte przęsło opadło, doprowadziło do znacznych uszkodzeń.

Po zajęciu Puław, Niemcy przejęli kontrolę nad uszkodzoną konstrukcją i postanowili wykorzystać pozostałe elementy. W wyniku ich działań, przęsło zostało całkowicie opuszczone do wody. Wiosną 1940 roku stworzono tymczasowy drewniany most, który umożliwił dostęp do fragmentów, które pozostawały nienaruszone. W drugim przęśle stworzono dodatkowy otwór, pozwalający na swobodny ruch kołowy.

W okresie letnim 1940 roku Niemcy rozpoczęli prace nad odbudową mostu, zlecając wykonanie prac różnym firmom, w tym Technisches Hauptamt Radom i Aussenstelle Radom. Działania zakończono w 1941 roku, a tymczasowe drewniane przęsło zostało usunięte. Jednak już 25 lipca 1944 roku, gdy 1 Front Białoruski wdarł się do okolic, Niemcy ponownie zniszczyli most, rozprzestrzeniając zniszczenia na okolicy.

Wiosną 1945 roku, pod wpływem powodzi, radzieccy saperzy wzniesili nowy tymczasowy most drewniany, który dołączył do zniszczonego mostu w Puławach. Umożliwiał on przejazd do momentu, gdy 20-21 marca 1947 roku również nie uległ katastrofie pod wpływem silnych opadów. 16 maja 1948 roku oddano do użytku most pontonowy, zbudowany przez batalion warszawskiego pułku saperów.

Odbudowa

W maju 1946 roku I Rejonowe Kierownictwo Odbudowy Mostów Drogowych podjęło decyzję o odbudowie mostu w Puławach. Po identyfikacji ocalałych fragmentów konstrukcji, projekt zakładał jego zrekonstruowanie w pierwotnej formie. Wykonanie prac zlecono prywatnemu przedsiębiorstwu M. Gościcki i L. Mroczek, a kierownictwo nad odbudową sprawował Mieczysław Gościcki.

Na etapie prac zorganizowano cztery drewniane wieże z podnośnikami hydraulcznymi, by podnieść i wyciągnąć odpowiednie elementy z wody. Niestety, 25 czerwca 1947 roku doszło do tragicznej awarii, w której zginęło trzech robotników, a kolejni trzej zmarli w szpitalu na skutek ran. Mieczysław Gościcki został aresztowany, ale w wyniku rozstrzygania sprawy w sądzie został uniewinniony.

Dalsze prace nad odbudową przejął Bolesław Liberadzki, a otwarcie nowego mostu miało miejsce 29 czerwca 1949 roku. Uroczystość, w której uczestniczył m.in. wiceminister komunikacji, Zygmunt Balicki, zgromadziła tłumy mieszkańców oraz przedstawicieli władz lokalnych, którzy z radością dostrzegli zrealizowany projekt.

Remont w 1996 roku

Przełomowym momentem dla mostu nastąpił w 1996 roku, gdy to rozpoczęto gruntowny remont, który został zrealizowany przez Przedsiębiorstwo Robót Mostowych „Mosty Łódź” SA oraz Płockie Przedsiębiorstwo Robót Mostowych SA. Kierownikiem całego przedsięwzięcia był Zbigniew Wolan.

Zakres prac obejmował wymianę pomostu oraz wzmocnienie skorodowanych elementów konstrukcyjnych. Na chodnikach wymieniono również płyty żelbetowe na stalowe płyty użebrowane, a całość poddano odpowiednim zabezpieczeniom antykorozyjnym. Remont wymagał przemyślanej organizacji, gdyż działania prowadzone były na jednej połowie jezdni, co stanowiło nie lada wyzwanie techniczne oraz logistyczne.

Obecnie most funkcyjnie nosi nazwę „Most im. Ignacego Mościckiego”, będący wspomnieniem i symbolem zarówno jego historycznych zawirowań, jak i ciągłej ewolucji oraz zaangażowania w odbudowę i ochronę infrastruktury drogo mostowej.

Konstrukcja

Most im. Ignacego Mościckiego to imponująca konstrukcja stalowa, która charakteryzuje się kratownicową formą o zmiennej wysokości oraz jazdą umieszczoną na dole. Budowla ta składa się z siedmiu przęseł, z czego przęsła skrajne przyjęły formę stalowych blachownic razem z betonową płytą prefabrykowaną. Pozostałe przęsła mają charakter kratownicowy, bazują na typie W, również zaopatrzone w betonowe płyty prefabrykowane.

Cała konstrukcja opiera się na ośmiu solidnych podporach. Dwie skrajne podpory są posadowione na prefabrykowanych betonowych palach wbijanych, natomiast pozostałe podpory korzystają z kesonów. Całkowita długość mostu wynosi 483,00 metrów, a jego szerokość to 11,30 metrów.

Rozpiętości przęseł kratownicowych kształtują się następująco: 85,00 + 88,00 + 110,00 + 88,00 + 85,00 metrów. Warto wspomnieć, że w maju 2008 roku środkowe przęsło liczące 110 m długości znajdowało się na piątej pozycji wśród najdłuższych przęseł kratownicowych w Polsce.

---

Oceń: Most im. Ignacego Mościckiego

---